འགག་རྩའི་དུས་ནུས་པ་ཐོན་པ་བྱ་རྒྱུ་དེ་སེམས་ནང་བརྟན་པོར་ངེས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་འདུ་ཤེས། ཁྲིམས་སྐྱོང་གི་འདུ་ཤེས་བཅས་བརྟན་པོ་བཙུགས་ཏེ། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཞི་བ་ཡིན་པ་དྲིལ་བསྒྲགས་རྒྱ་ཆེར་བྱེད་ཀྱི་ཡིན།

ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གཙུག་ལག་ཁང་དོ་དམ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཨུ་ཡོན། བསྟན་འཛིན།

ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་མཆོག་གིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་ལ་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་དང་། རྒྱ་ཆེའི་གྲྭ་བཙུན་རྣམས་ལ་ཐུཌ་ཁུར་གཅེས་སྐྱོང་གནང་མུས་རེད། གུས་པའི་འདས་ཟིན་པའི་མི་ཚེའི་འཚར་ལོངས་ཀྱི་ལོ་ཟླའི་རྗེས་ཤུལ་ཁྲོད་ཀྱི་ཡར་རྒྱས་བྱུང་བ་མཐའ་དག སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་མཆོག་གི་བཀའ་སློབ་དང་མངགས་བཅོལ་ཟབ་མོ་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད། དེ་ཡང་། 2011ལོར། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་མཆོག་སྐུ་ངོ་མ་ལྷ་ལྡན་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་གཟིགས་ཞིབ་ལ་ཕེབས་དུས་ཀྱི་བརྩེ་བ་ཟབ་མོའི་རྣམ་པ་དག ཡང་ཡང་ཡིད་ལ་དྲན་བཞིན་མིག་མདུན་དུ་ལྷང་ལྷང་འཆར་གྱིན་འདུག་ལ། ལྷག་པར་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་དགོན་སྡེའི་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་ཐུགས་རེ་ཆེན་པོ་གནང་བ་དེས། ང་རང་ལ་ངེས་པར་དུ་དགོན་སྡེའི་རིག་དངོས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་ཡག་པོ་དང་བེད་སྤྱོད་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུའི་ཀུན་སློང་འཆར་བྱུང་། ངས་བསླབ་པ་སློབ་གཉེར་གྱི་ཞོར་དུ། རང་འགུལ་གྱིས་དགོན་སྡེའི་རིག་དངོས་ལ་རྒྱུས་ལོན་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པ་དང་། རང་འགུལ་གྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་སྦྱངས་ནས། དེ་བས་ཧུར་སེམས་ཆེན་པོས་དགོན་སྡེའི་དྲིལ་བསྒྲགས་པའི་ལས་འགན་ཁུར་བ་ཡིན། 2021ལོའི་ཟླ7པར། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་མཆོག་སྐུ་ངོ་མ་འབྲས་སྤུངས་དགོན་དུ་གཟིཌ་ཞིབ་དང་སློབ་སྟོན་གནང་བར་ཕེབས་ནས། བརྩེ་བ་ཟབ་མོས་ང་ཚོ་ཆོས་ཕྱོགས་ལས་རིགས་ཀྱི་འཐུས་ཚབ་མི་སྣ་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཞིང་། ང་རང་གིས་རང་འགུལ་ངང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཆོས་ཕྱོགས་ལས་རིགས་མི་སྣར་བཏོན་གནང་བའི་ཚད་གཞི་བཞི་སྟེ། ཆབ་སྲིད་ཐད་བློས་འཁེལ་བ་དང་། ཆོས་ལུགས་ཐད་ཐོས་བསམ་ཟབ་པ། སྤྱོད་ལམ་ཐད་དམངས་མགུ་བ། འགག་རྩའི་དུས་ནུས་པ་ཐོན་པ་བྱ་རྒྱུ་དེ་སེམས་ལ་བརྟན་པོར་ངེས་ནས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་འདུ་ཤེས། ཁྲིམས་སྐྱོང་གི་འདུ་ཤེས་བཅས་བརྟན་པོ་བཙུགས་ནས། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཞི་བ་ཡིན་པ་དེ་དྲིལ་བསྒྲགས་རྒྱ་ཆེར་དང་ལག་བསྟར་བྱས་ནས། ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་མཐའ་འཁྱོངས་དང་། ཆོས་ལུགས་ཞི་དུལ། སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན། མི་རིགས་འཆམ་མཐུན་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་བཏང་བ་ཡིན། ཧྲུའུ་ཅི་ཝང་ཅུན་ཀྲེང་གིས་ལོ་བཞི་བསྟུད་མར་ང་ཚོ་ཆོས་ཕྱོཌ་ལས་རིགས་མི་སྣ་དང་བཞུཌ་མོལ་གནང་ཐོག ང་ཚོ་འཚར་ལོངས་ཡར་རྒྱས་ཡོང་རྒྱུར་ཐུགས་ཁུར་ཟབ་བཞེས་གནང་ཡོད་ལ། ང་ཚོར་སྤྱི་ཚོཌ་ཀྱི་འགན་འཁྲི་ཁུར་བར་སྐུལ་མ་ཡང་གནང་ཡོད། ང་རང་གིས་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་མཆོག་གི་སློབ་སྟོན་དང་བཀའ་མངགས་ཡིད་ལ་བརྟན་པོར་ངེས་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། ཧྲུའུ་ཅི་ཝང་ཅུན་ཀྲེང་གི་བཟང་པོ་བཞི་ལྡན་གྱི་གྲྭ་བཙུན་ཞིག་བྱེད་དགོས་པའི་བླང་བྱ་ཡིད་ལ་བརྟན་པོར་ངེས་ནས། མི་ཚེ་གང་པོའི་ཐོས་བསམ་སློབ་གཉེར་གྱི་ལམ་བུའི་ཉམས་ལེན་ལ་འདྲེས་པར་བྱས་ནས། ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི། རླབས་ཆེའི་དུས་རབས་བཅས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་མ་བརྗེད་སེམས་ཁོངས་སུ་ཉར་རྒྱུ་དང་། བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ངང་ཏང་གི་བཀའ་ལ་ཉན་པ་དང་། ཏང་གི་བཀའ་དྲིན་ཚོར་བ། ཏང་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་བཅས་བྱས་ནས། རང་འགུལ་གྱིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་དང་། རྒྱལ་སྐྱོང་འགྲོ་ཕན་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་རྒྱུན་འཛིན་དར་སྤེལ་ཡག་པོ་གཏོང་གི་ཡིན། རང་འགུལ་ངང་ཏཱ་ལ་སྐྱེ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་དང་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་དང་དབྱེ་མཚམས་གསལ་པོ་ཕྱེ་ནས། དར་ཆ་གསལ་སྟོན་ཐོག་མེས་རྒྱལ་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་ལ་སྲུང་སྐྱོང་དང་ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ། མི་རིཌ་ཁག་གི་མི་དམངས་དང་ཐུན་མོང་ཐོག་ཐོབ་དཀའ་བའི་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་འཚོ་བར་གཅེས་འཛིན་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ལ། ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཆོས་པ་བཟང་པོ་བྱེད་པར་ངེས་པར་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དགའ་ཞེན་བྱེད་པ་དང་། དམངས་ལ་གཅེས་པར་ངེས་པར་དུ་ཏང་ལ་དགའ་ཞེན་བྱེད་དགོས་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡིན།

2021ལོའི་ཟླ་7པར། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་མཆོག་གིས་བོད་དུ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་སྐབས། ཁོང་གིས། ལོ་ངོ་སྟོང་གི་བར་སྐོར་ཁྲོམ་གཞུང་ནི་ང་ཚོའི་མི་རིགས་ཁག་གིས་མཉམ་དུ་བསྐྲུན་པའི་བར་སྐོར་ཁྲོམ་གཞུང་རེད་ལ། མི་རིགས་ཁག་གི་རིག་གནས་ནི་གནས་དེར་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་ཞིང་། ང་ཚོ་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་ཆེན་མོ་དེ་གནས་འདིར་དགའ་དགའ་སྤྲོ་སྤྲོའི་ངང་འཚོ་ཀྱིན་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཡོད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནང་། ཏང་དང་སྲིད་གཞུང་གིས་གཙུག་ལག་ཁང་དང་བར་སྐོར་ཁྲོམ་གཞུང་ལ་ཉམས་གསོ་ཤུགས་ཆེན་གནང་བ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྒྲིག་ཆེན་མོའི་འཐབ་ཇུས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་བཏང་ཡོད། དེ་བཞིན་དགོན་སྡེའི་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྒྲིག་གི་ལས་དོན་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་ནས་ལོ་ངོ་སྟོང་གི་ཁྲོམ་གཞུང་དེར་སྐྱེས་སྟོབས་ཀྱི་དཔལ་རབ་ཏུ་འབར་བ་བྱུང་ཡོད། ད་ལྟའི་གཙུག་ལག་ཁང་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དུས་སྐབས་བཟང་ཤོས་ཤིག་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཀྱང་ཆོག དེ་ནི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཡུལ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པར། བོད་རིགས་དང་རྒྱ་རིགས། ཧུད་རིགས་སོགས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་རྡོ་རིང་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་། ལྷ་ས་ཙམ་མ་ཟད་ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ཆེས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་མིང་བྱང་ཞིག་ཡིན་ལ། བོད་ལྗོངས་གསར་པ་ངོམས་སྟོན་བྱེད་པའི་སྐར་ཁུང་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་རེད། ངས་རང་འགུལ་ངང་དགོན་སྡེའི་དགེ་འདུན་པ་དང་རིགས་གཅིག་མཁས་དབང་དང་མཉམ་དུ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གནའ་ཤུལ་བཙལ་འཚོལ་གྱི་བྱ་བར་ཞུཌ་ནས། དགོན་སྡེའི་དེབ་ཁང་དང་རིག་དངོས་བཤམས་སྟོན་ཁང་། དཔེ་རྙིང་སྲུང་སྐྱོབ་ཁང་། མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་ཁང་གི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཧུར་ཐག་ཞུགས་པ་དང་། རང་འགུལ་ངང་ཀྲུང་གོ་ནི་གཅིག་གྱུར་གྱི་མི་རིགས་མང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པ་དང་། བོད་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་མེས་རྒྱལ་གྱི་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པ། མི་རིགས་ཁག་གི་ཐུན་མོང་ཐོག་ལོ་ངོ་སྟོང་གི་བར་སྐོར་ཁྲོམ་གཞུང་བསྐྲུན་པ་དང་། གཙུག་ལག་ཁང་ཕྱག་བཏབ་པའི་ལོ་རྒྱུས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་ཉམས་གསོ་དང་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་བའི་སྐོར། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ལམ་ལུགས་དང་ཐང་བོད་མནའ་འབྲེལ་རྡོ་རིང་སོཌ་ཀྱི་ནང་དོན་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་སྐུ་མགྲོན་རྣམས་ལ་གསལ་འགྲེལ་བྱས་ནས། མི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་རྒྱུས་མངའ་ལོན་ཐུབ་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཉམས་ལེན་གྱི་སྙིང་པོ་ནི་བྱམས་སྙིང་རྗེ་དང་། བདག་བས་གཞན་གཅེས་དེ་ཡིན། དུས་རབས་གསར་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་རྗེས་འབྲངས་པ་ཞིག་གི་ངོས་ནས། ངས་མ་འོངས་པར་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན་ལ་གྱུར་བའི་དོན་སྙིང་ལ་བློ་སྦྱོང་ནན་ཏན་བྱེད་པ་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བསྟན་དོན་ལ་དགོངས་འགྲེལ་བྱེད་པ། འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་ཕན་པའི་ལས་དོན་མཐའ་དག་གི་རྩ་དོན་དེ་བསྲུངས་ནས་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་དང་། སྒྲིག་བཀུར་ཁྲིམས་སྲུང་། སྡིག་སྤོང་དགེ་སྒྲུབ། ཞི་མཐུན་ཡར་བརྩོན། ཞི་བདེར་རེ་སྨོན་སོགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་རྒྱུན་འཛིན་དར་སྤེལ་བཏང་སྟེ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་སྒྲུབ་ཀྱི་ཡིན། དད་ལྡན་མང་ཚོགས་རྣམས་ལ་དཔྱོད་ཤེས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཆོས་ལུགས་ལ་ལྟ་སྟངས་འཛིན་པ་ལས་མུན་འཐོམས་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་བསྡུར་བ་མི་གཏོང་བ་དང་འཚོ་བའི་ཁུར་པོ་ལྕི་རུ་མི་གཏོང་བའི་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་ཡིན། ཆོས་གཞུང་འདུལ་ཁྲིམས་ནང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན་དང་སྐྱོན་བྲལ་དང་། ཤེས་དཔལ་གྱི་ནང་དོན་སོགས་སྔོག་འདོན་བྱས་ནས། གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ལས་དོན་ལ་ཧུར་ཐག་ཞུགས་པ་དང་། ལྷ་སའི་ལྷོ་རི་དང་བྱང་རིའི་སྔོ་འགྱུར་ལས་གྲྭའི་ནང་ཞུགས་པ། གྲྭ་བཙུན་དཀྱུས་མ་དང་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་བསྟན་དོན་དགོངས་འགྲེལ་བྱེད་པ། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་ལ་དམིགས་ནས་ལུགས་མཐུན་ངང་ཚེ་ཐར་གཏོང་བ། བག་ཡོད་ཚུལ་ལྡན་ངང་བསང་གཏོང་བ་སོགས་ཀྱི་འབོད་སྐུལ་བྱས་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དེ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་འཚམ་མཐུན་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་གཏོང་གི་ཡིན།

བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་དོ་དམ་སྐོར་གྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་སྲིད་ཇུས་ཁག་ལ་ངོས་འཛིན་ཡང་དག་ཐུབ་རྒྱུར་སྣེ་ཁྲིད་གང་ལེགས་བྱེད་ཀྱི་ཡིན།

གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱལ་རྩེ་རྫོང་གླིང་བུ་དགོན། ལྷ་བཙུན་འགྱུར་མེད་ཨོ་རྒྱན་འཕྲིན་ལས་གཞན་ཕན་ནོར་བུ།

དུས་རབས་13པའི་ནང་ཀརྨ་བཀའ་བརྒྱུད་པས་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གྱི་སྲོལ་བཏོད་པ་ནས་ད་བར་ལོ་ངོ་700ལྷག་ཙམ་རིང་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་ལམ་ལུགས་དེ་རྒྱུན་འཛིན་བྱུང་ཡོད་ལ། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་ག་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ངེས་སྲོལ་འཐུས་ཚང་ཞིག་རིམ་བཞིན་གྲུབ་པ་རེད། ཀརྨ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེ་ནི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཁྲོད་སྐུ་གོང་མའི་ཡང་སྲིད་དུ་ངོས་འཛིན་ཞུས་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་ཐོག་མ་དེ་རེད། ཀརྨ་པཀྵི་ཡོན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་སར་རྒྱལ་པོ་མཇལ་བར་ཕེབས་ནས། ཡོན་གོང་མས་ཆོ་ལོ་དང་འཇའ་ས། ཏི་ཧྲིའི་ཐམ་ག་སོགས་བསྩལ་བས། ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་སྤྲུལ་སྐུའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ཐོབ་ཐང་དང་གོ་གནས་ལ་ཡོན་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གི་ཁས་ལེན་ཐོབ་པ་རེད། 1653ལོར་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོས་པེ་ཅིན་དུ་མན་ཆིང་གོང་མ་ཧྲུན་ཀྲི་མཇལ་བར་ཕེབས་པ་དང་གོང་མས་ཁོང་ལ་ཆོ་ལོ་དང་གསེར་ཡིག་གསེར་ཐམ་སོགས་བསྩལ། 1793ལོར་ཆིང་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གིས《བོད་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་གསར་འཛུགས་སྐོར་གྱི་རྩ་ཚིག་དོན་ཚན་ཉེར་དགུ》བཀྲམ་ནས་གསེར་བུམ་དཀྲུག་པའི་ལམ་ལུགས་བཏོད་ཡོད། 1936ལོར་སྐབས་དེའི་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གིས《སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱ་ཐབས》སྤེལ་བ་བཅས་ལས་ཡོན་རྒྱལ་རབས་ནས་བཟུང་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ཆེན་པོར་དོ་དམ་བྱེད་པར་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་སྲུང་བརྩི་ཞུ་སའི་ཁྲིམས་སྲོལ་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་ཁ་གསལ་བྱས་ཡོད། གུས་པས་རྒྱལ་ཁབ་ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་ཅུས་ནས་2007ལོར་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པའི《བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་ཐབས》སློབ་སྦྱོང་ནན་ཏན་བྱས་པ་བརྒྱུད། སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱ་བའི་རྩ་འཛིན་དང་ཆ་རྐྱེན། གོ་རིམ། གསོ་སྐྱོང་དང་དོ་དམ་སོགས་ཀྱི་ནང་དོན་ཕྱོགས་ཡོངས་ལ་གོ་བ་གཏིང་ཟབ་དང་ངོས་འཛིན་གསལ་པོ་བྱུང་། 《བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་ཐབས》ཀྱིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཆོ་ག་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ངེས་སྲོལ་གྱི་རྩ་འཛིན་ཁག་མཚོན་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ། ཏང་དང་སྲིད་གཞུང་གིས་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ལས་དོན་ལ་འགོ་ཁྲིད་གཙང་བཙན་བྱེད་པ་མཚོན་པ་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་ཁྲིམས་སྲོལ་ཅན་གྱི་འཕེལ་རིམ་དུ་འགྱུར་བ་ཡང་མཚོན་ཡོད།

དུས་རབས་གསར་པའི་ན་གཞོན་བླ་སྤྲུལ་ཞིག་གི་ངོས་ནས། ངས་ཧྲུའུ་ཅི་ཝང་ཅུན་ཀྲེང་གིས《བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་ཐབས》དང་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་ག་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ངེས་སྲོལ་སོགས་ལ་སྣེ་ཁྲིད་དེ་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གིས་ཏཱ་ལ་དང་པཎ་ཆེན་སོགས་བླ་སྤྲུལ་ཆེ་ཁག་གི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་ཐད་རྩོད་གླེང་བྲལ་བའི་མཐའ་མའི་ཐག་གཅོད་ཡོད་པའི་སྐོར་གྱི་གལ་ཆེའི་བླང་བྱ་ཁག་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་མ་ཟད། རྒྱུན་གཏན་གྱི་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་ནང་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་ལས་དོན་གྱི་ཏང་དང་སྲིད་གཞུང་གི་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་སྲིད་ཇུས་ཁག་ལ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་ནས། རང་འགུལ་ངང་ཏང་དང་སྲིད་གཞུང་གིས་ཁྲིམས་ལྟར་དོ་དམ་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་དོ་དམ་སྐོར་གྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་སྲིད་ཇུས་ཁག་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། བླ་སྤྲུལ་ཆེ་ཁག་ངོས་འཛིན་ཞུ་བར་ཡང་སྲིད་རྒྱལ་ནང་དུ་བཙལ་འཚོལ་དང་གསེར་བུམ་དཀྲུག་འདོན། ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་གི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་དགོས་པའི་རྩ་དོན་ཁག་ལ་རྒྱ་ཆེའི་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་ཐུབ་རྒྱུར་སྣེ་ཁྲིད་གང་ལེགས་བྱེད་ཀྱི་ཡིན།

སླད་ཕྱིན། ང་ཚོས་ཏང་གི་ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་གཞི་རྩའི་བྱེད་ཕྱོགས་སྲིད་ཇུས་དང་དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་ནན་ཏན་བྱས་ཏེ། བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ངང་《བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་དོ་དམ་བྱ་ཐབས》ལ་དང་ལེན་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེ་རིང་ཧྲུའུ་ཅི་ཝང་ཅུན་ཀྲེང་གིས་གནང་བའི་གལ་ཆེའི་གསུང་བཤད་ཀྱི་དགོངས་དོན་གཞིར་བཟུང་། རྒྱ་ཆེའི་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ལམ་ལུགས་སྐོར་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་ག་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ངེས་སྲོལ། ཁྲིམས་ལུགས་ཁྲིམས་སྲོལ་བཅས་ལ་ངོས་འཛིན་གསལ་པོ་དང་། སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་པར་ངེས་པར་དུ་སྲུང་དགོས་པའི་རྩ་དོན་གལ་ཆེན་ལ་གོ་བ་གཏིང་ཟབ་ལེན་པ། ཆོས་ལུགས་ལས་རྒྱལ་ཁབ་གཙོ་ཆེ་ཞིང་། འདུལ་ཁྲིམས་ལས་རྒྱལ་ཁྲིམས་གཙོ་ཆེ་བ། ཆོས་དམངས་ཐོག་མར་སྤྱི་དམངས་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་བཙུགས་པ། ཏང་ལ་དགའ་ཞེན་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དགའ་ཞེན། ཆོས་ལུགས་ལ་དགའ་ཞེན་བྱེད་རྒྱུ་དེ་དེང་རབས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཆོས་ཕྱོགས་ལས་རིགས་མི་སྣས་ངེས་པར་དུ་སྲུང་དགོས་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལང་ཕྱོགས་ཤིག་ཡིན་པའི་བླང་བྱ་དང་ལེན་ཞུས་ཏེ། ཏཱ་ལ་སྐྱེ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་དང་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་ཀྱི་ལོག་སྤྱོད་ཀྱི་ངོ་བོར་དགག་རྒྱག་ཐེར་འདོན་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་ཕྱོགས་གཏོགས་དང་མི་སྒེར་སུས་ཀྱང་ཡང་སྲིད་གནད་དོན་ལ་ཐེ་ཇུས་བྱེད་པར་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་སྐྱོན་བྲལ་ངང་རྒྱུན་འཛིན་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དེ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་འཚམ་མཐུན་ཡོང་བར་ལེགས་སྐྱེས་གང་མང་འབུལ་གྱི་ཡིན།

ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་དང་ལངས་ཕྱོགས་གཅིག་མཚུངས་ཀྱིས་མེས་རྒྱལ་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་ལ་སྲུང་སྐྱོང་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་ཤུགས་སྣོན། ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱ་རྒྱུའི་སློབ་གསོ་གཏོང་གི་ཡིན།

བོད་ལྗོངས་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་གི་དཔེ་ཁྲིད་དགེ་རྒན། བློ་གྲོས་ཡོན་ཏན།

བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ནི་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན་གྱི་ཐོན་དངོས་ཤིག་རེད། ཆོས་ལུགས་གང་ཡིན་ཡང་། དེའི་འཕེལ་རྒྱས་ངེས་པར་དུ་དུས་རབས་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་དང་མཐུན་ཞིང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་དམངས་སེམས་དང་འཚམ་དགོས། དེ་མིན་ན་ཆོས་ལུགས་གང་དེ་དར་སྤེལ་གཏོང་མི་ཐུབ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་དེང་དུས་ཀྱི་རྣམ་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་ལ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ཡང་དག་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། དུས་རབས་རིམ་བྱོན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་རྣམ་པས་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་དང་རྒྱལ་སྐྱོང་འགྲོ་ཕན་གྱི་སྲོལ་བཟང་དར་སྤེལ་གནང་བ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པ་ལོ་རྒྱུས་དངོས་ཀྱིས་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ངེས་པར་དུ་མེས་རྒྱལ་གཅིག་གྱུར་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་ལམ་དུ་ཞུགས་ན། ད་གཟོད་འོད་སྟོང་ལྡན་པའི་མདུན་ལྗོངས་ལྡན་ངེས། ཆོས་ཕྱོགས་ལས་རིགས་ཀྱི་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། རྒྱལ་གཅེས་ནི་གཞི་མ་ཡིན་ལ། ལྷག་ཏུ་འོས་འགན་ཡང་ཡིན། འགག་རྩ་ནི་ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་ལ་བརྩི་བཀུར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ཡིན།

ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་ཆེན་པོ་སོགས་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཚོའི་རྒྱལ་གཅེས་ཁྲིམས་སྲུང་དང་། ཆོས་གཅེས་སྤྱོད་གཙང་གི་སྲོལ་བཟང་རྒྱུན་འཛིན་གྱིས། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་གསུངས་པའི“ཚད་གཞི་བཞི”ལག་ལེན་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས། དཔེ་ཁྲིད་དང་སྒོམ་སྒྲུབ་ཉམས་ལེན་གྱི་ཞོར་དུ། གུས་པས“ལོ་རྒྱུས་ལྔ”ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཀྲུང་གོའི་མི་དམངས་རྣམས་སྔོན་ཆད་ཀྱི་ཡར་ལངས་དང་ཕྱུག་འགྱུར་ནས་ད་ཆ་སྟོབས་འབྱོར་ལྡན་པར་གྱུར་ཡོད་ལ། རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་གྱི་བྱ་གཞག་ཀུན་གོམ་པ་བརྟན་པོས་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་ཏེ། སྔར་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་དུས་སྐབས་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་སླེབས། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་བསྐྱར་དར་རླབས་པོ་ཆེའི་ཕུགས་འདུན་མངོན་འགྱུར་ཡོང་བར་ཐག་ཇེ་ཉེ་ནས་ཇེ་ཉེ་ཡིན་པས། གུས་པ་ནི་ཀྲུང་གོའི་སྤྱི་དམངས་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་འདི་ལ་སྤོབས་སེམས་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འོས་པའི་ངོས་འཛིན་དེ་བས་གཏིང་ཟབ་བྱུང་།

སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་འདུན་རྣམས་ལ“རྒྱལ་པོའི་དྲིན་གཟོ་བའི”གདམ་ངག་གནང་བ་དེ། དེང་དུས་སུ་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་དྲིན་ལན་དང་། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དྲིན་ལན་འཇལ་དགོས་ཞེས་པ་དེ་རེད། ང་ཚོས་བྱ་སྤྱོད་ངོ་མའི་ཐོག་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དྲིན་ཤེས་པ་དང་། དྲིན་ཚོར་བ། དྲིན་གཟོ་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་དར་སྤེལ་གཏོང་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་ནི་ཏང་ཡོངས་ཀྱིས་གོང་དུ་བཀུར་ཞིང་། མི་དམངས་ཀྱིས་དགའ་ཞེན་བྱེད་སའི་རླབས་ཆེན་གཙོ་འཛིན་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་པ། མི་དམངས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་གཏིང་ཟབ་བྱས་པ་མ་ཟད། ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་རླབས་ཆེན་གྱི་གཙོ་འཛིན་མའོ་ཀྲུའུ་ཞི་ལ་དགའ་ཞེན་བྱེད་པ་ནང་བཞིན་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་ལ་དགའ་ཞེན་བྱེད་དགོས།

བོད་ལྗོངས་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་གི་དཔེ་ཁྲིད་དགེ་རྒན་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། གུས་པས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་མཆོག་གི་ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་གལ་ཆེའི་རྣམ་བཤད་དང་། ལྷག་པར་དུ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་གལ་ཆེའི་མཛུབ་སྟོན་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཏང་གི་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་པ་དང་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཁག་གི་བཀོད་སྒྲིག་བླང་བྱ་ཁག་སློབ་ཁྲིད་དང་ཟུང་འབྲེལ་དམ་ཟབ་བྱས་ནས། སློབ་མ་རྣམས་ལ་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་དང་ལངས་ཕྱོགས་གཅིག་མཚུངས་ཀྱིས་མེས་རྒྱལ་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་ལ་སྲུང་སྐྱོང་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་ཤུགས་སྣོན། ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་མ་ཟད། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བའི་འདུ་ཤེས་དེ་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་གི་སློབ་ཁྲིད་དང་ཞིབ་འཇུག་གི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་མཉམ་བསྲེས་ཡོང་བ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་རིན་ཐང་ལྟ་བ་དོན་འཁྱོལ་ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་དང་འདུ་ཤེས་གསུམ་བརྟན་པོ་འཛུགས་པ། ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་བཟང་པོ་ཐེབས་པ་བྱ་རྒྱུ་དེ་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ནང་དོན་དུ་བཀོད་སྒྲིག་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ལ་མནོ་བསམ་ཡང་ཡང་གཏོང་གི་ཡོད།

དུས་མཚུངས་སུ་གུས་པས་རང་འགུལ་ངང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ། སློབ་མ་དང་མཉམ་དུ་ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་དར་སྤེལ་གྱིས་རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་དང་། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས། ཀྲུང་ཧྭའི་རིག་གནས། ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་། ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ལ་མོས་གུས་ཤུགས་ཆེར་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བཏང་ཡོད། དཔེ་ཁྲིད་དགེ་རྒན་གཞན་དང་ལྷན་དུ་སློབ་མར་མཛུབ་ཁྲིད་ཀྱིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བཀའ་དང་དགོངས་པར་དུས་རབས་ཡར་རྒྱས་དང་མཐུན་པའི་འགྲེལ་བཤད་གསར་པ་བརྒྱབ་པ་སྟེ། སློབ་མ་རྣམས་ལ་ཧྲུའུ་ཅི་ཝང་ཅུན་ཀྲེང་གིས་བཏོན་གནང་བའི་བཟང་པོ་བཞི་ལྡན་གྱི་གྲྭ་བཙུན་དང་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་ལྔ་དར་སྤེལ་གཏོང་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་བླང་བྱ་དང་ཡང་ཡང་བསྡུར་ནས་བསླབ་པ་ཉམས་ལེན་དང་རང་ཁ་རང་གཅུན་བྱེད་དགོས་པའི་སློབ་གསོ་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ཤིང་། འཛུགས་གཏོད་བཞི་དང་མདུན་གྲལ་དུ་སླེབས་པ་བཞི་ལ་ཧུར་བརྩོན་ཆེན་པོས་ལེགས་སྐྱེས་ཕུལ་ཡོད།

ལྗོངས་ཏང་ཨུད་ཀྱིས་ང་ཚོ་ཆོས་ཕྱོགས་ལས་རིགས་མི་སྣར་ཐུགས་ཁུར་གཟབ་བཞེས་གནང་བར། ང་ཚོས་བསླབ་པ་ཉམས་ལེན་ལ་འབད་བརྩོན་ཆེར་སྐྱེད་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཕན་བདེ་བསྐྲུན་ན། གཞི་ནས་ཏང་གི་བཀའ་དྲིན་འཇལ་བ་རེད་ལ། ང་ཚོ་ཆོས་ཕྱོགས་ལས་རིགས་མི་སྣས་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་ཀྱི་སྲོལ་བཟང་དར་སྤེལ་གཏོང་བ་དེ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་བྱ་སྤྱོད་ངོ་མ་དེ་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་ཡང་གསལ་པོ་བྱུང་།