ཨ་རི་དང་ཀྲུང་གོས་སྤེལ་རེས་དང་སྐད་ཆ་ཤོད་རེས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ་དོན་དངོས་དང་མཐུན་ལ་གཏིང་ཟབ་པའི་སྒོ་ནས་ཕན་ཚུན་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཚེ་ཐུན་མོང་གི་ངོས་འཛིན་ཟབ་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆ་ཉུང་དུ་འགྲོ་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཡོད། དེས་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། འཛམ་གླིང་གི་ཞི་བདེ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལའང་ཕན་ཐོགས་ཡོད།

དེ་སྔོན། ཀྲུང་གོའི་གྲོགས་པོ་ཞིག་གིས་ང་ལ་འདི་ལྟར་དྲིས་བྱུང་སྟེ། “ཕྱི་རྒྱལ་བ་ཞིག་གི་ངོས་ནས་ཁྱེད་ཀྱིས་ཀྲུང་གོའི་མིག་སྔའི་འགྱུར་ལྡོག་གལ་ཆེ་ཤོས་གང་ཞིག་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་དམ” ངས་ཀྲུང་གོ་བའི་གདེང་ཚོད་དེ་བས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་འདུག་ཅེས་ལན་བརྒྱབ་པ་ཡིན། རང་རེའི་ཀྲུང་གོའི་མི་དམངས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་གནས་བབ་ལ་ངོས་འཛིན་སྔར་བས་གསལ་པོ་བྱུང་བས། དུས་ཐུང་ལོ་བཅུ་ཕྲག་འགའི་རིང་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པར་སྤོབས་པ་སྐྱེ་ཡི་ཡོད། ཕྱི་རོལ་ཡུལ་ནས་བརྗོད་ན། ཀྲུང་གོའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གཞི་ཁྱོན་དང་མྱུར་ཚད་དེར་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་གང་རུང་ཞིག་གིས་ཀྱང་འགྲན་ཟླ་བྱེད་ཐབས་མེད།

འདས་ཟིན་པའི་ལོ་བཅུ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ནང་ཀྲུང་གོར་སྔར་བྱུང་མྱོང་མེད་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་ནས་ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་ལ་གསོན་ཤུགས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་འཕེལ་ཡོད། ཀྲུང་གོའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་རང་བཞིན་གྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་དང་། གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་ལྷོ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ལ་སྐུལ་མ་ཐེབས་ཡོད། ཀྲུང་གོ་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཡར་ཐོན་འགྲོ་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོའི་མི་དམངས་དམངས་གཙོས་ནུས་པ་གལ་ཆེན་བཏོན་པ་དེས་ཀྲུང་གོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་མཐུན་པའི་གདམ་ག་ཡང་དག་ཅིག་ཡིན་པ་གསལ་བཤད་གང་ལེགས་བྱེད་ཐུབ།

ཀྲུང་གོའི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོའི་མི་དམངས་དམངས་གཙོ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་འཚོ་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་རིམ་པ་ཁག་དང་ཕྱོགས་ཚང་མར་ཁྱབ་པའི་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་དམངས་གཙོ་ཞིག་དང་མི་འབོར་མང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོ་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཆེ་ཤོས་དང་སྤྱོད་གོ་ཆོད་ཤོས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཀོད་སྒྲིག་ཅིག་རེད། ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་འོག་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ལམ་ལུགས་དང་ཆབ་སྲིད་གྲོས་མོལ་ལམ་ལུགས་ནི་གཅིག་རམ་གཅིག་འདེགས་ཡིན་ཞིང་། རང་རང་གི་ནུས་པ་བཏོན་པས། མི་དམངས་ཆབ་སྲིད་ཁྲོད་ནུས་ལྡན་ངང་ཞུགས་ཐུབ་པ་མངོན་འགྱུར་བྱུང་བ་དང་། མི་དམངས་ཀྱི་ཁེ་དབང་འགན་སྲུང་ཐུབ་པ། མི་དམངས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་སྲུང་སྐྱོང་ནུས་ལྡན་ཐུབ་ཡོད། རིམ་པ་མང་པོའི་ཐོག་ནས་ལམ་ལུགས་ཇུས་འགོད་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཀྲུང་གོའི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོའི་མི་དམངས་དམངས་གཙོར་གོང་ནས་འོག་བར་དང་འོག་ནས་གོང་བར་གྱི་འཁོར་རྒྱུག་བཟང་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཡུན་རིང་གི་འཚོལ་ཞིབ་བརྒྱུད། ཀྲུང་གོས་རང་ངོས་ཀྱི་རིག་གནས་དང་རིན་ཐང་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་པར་བརྟེན་ཀྲུང་གོའི་མི་དམངས་དུང་ཕྱུར་14ལྷག་ཙམ་ལ་ཕན་པ་ཐོབ་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་ཞིག་རྙེད་ཡོད།

1979ལོ་ནས་2023ལོའི་བར། ཀྲུང་གོའི་དཔལ་འབྱོར་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་8.9%འཕར་བ་དང་། 2023ལོར་ཀྲུང་གོའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྤྱི་འབོར་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་17.8ཟིན་ནས་འཛམ་གླིང་དཔལ་འབྱོར་ཁྲོད་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་16.9%ཟིན་ཏེ་འཛམ་གླིང་གི་ཨང་གཉིས་པར་བརྟན་པོ་སླེབས་ཡོད། གྲུབ་འབྲས་དེ་དག་ཐོབ་པ་ནི་གྱི་ལམ་ལུགས་བཀོད་སྒྲིག་ནུས་ལྡན་དང་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རེད། ཀྲུང་གོའི་ལམ་ལུགས་འཁོར་སྐྱོད་བྱེད་པར་མི་དམངས་ལྟེ་བར་འཛིན་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས། འཛམ་གླིང་མི་འབོར་གྱི་ལྔ་ཆ་གཅིག་ཙམ་བཟུང་བའི་ཀྲུང་གོས་དབུལ་པོ་དབུལ་ནག་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་མེད་པར་བཟོས་པ་དང་། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་2030ལོའི་རྒྱུན་མཐུད་ཆོག་པའི་འཕེལ་རྒྱས་གྲོས་རིམ་གྱི་དབུལ་པོ་ཉུང་གཏོང་གི་དམིགས་ཚད་ལོ་10ཡི་སྔ་སྣུར་དུ་མངོན་འགྱུར་བྱས་ནས། གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་དབུལ་པོ་ཉུང་གཏོང་གི་བྱ་གཞག་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཡར་ཐོན་ཆེད་ལེགས་སྐྱེས་གལ་ཆེན་ཕུལ་ཡོད།

འཛམ་གླིང་གིས་ཀྲུང་གོའི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོའི་མི་དམངས་དམངས་གཙོར་ཞིབ་འཇུག་གཏིང་ཟབ་བྱས་ནས་ཀྲུང་གོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་གསང་ཨང་དེ་བས་ལེགས་པའི་སྒོ་ནས་ཤེས་རྟོགས་བྱེད་དགོས་ངེས་རེད། རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་ཤེས་དཔལ་སྤེལ་རེས་དང་ཕན་ཚུན་དཔྱད་གཞིར་འཛིན་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་དགེ་སྤེལ་་སྐྱོན་སྤང་བྱས་ཚེ་རང་ངོས་སྔར་བས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་འགྲོ་བ་དང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་ཐུབ། ཨ་རི་དང་ཀྲུང་གོ་ནི་འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་དངོས་ཚན་ཆེ་གྲས་ཨང་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་ཡིན་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་པོས་འབྲེལ་གཏུག་མཐུན་སྦྱོར་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ཚེ་ཞི་བདེ་མཉམ་གནས་ཡོང་ཐུབ། དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་འབྱུང་འགྱུར་ལ་གལ་འགངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ཞིག་རེད། ཕྱོགས་གཉིས་པོས་སྤེལ་རེས་དང་སྐད་ཆ་ཤོད་རེས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ་དོན་དངོས་དང་མཐུན་ལ་གཏིང་ཟབ་པའི་སྒོ་ནས་ཕ་རོལ་པོ་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཚེ་ཐུན་མོང་གི་ངོས་འཛིན་ཟབ་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆ་ཉུང་དུ་འགྲོ་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཡོད། དེས་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། འཛམ་གླིང་གི་ཞི་བདེ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལའང་ཕན་ཐོགས་ཡོད།

（རྩོམ་པ་པོ་ནི་ཨ་རིའི་ཨ་ཀྲུང་མཉམ་ལས་ཐེབས་རྩ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལག་བསྟར་ཀྲུའུ་ཞི་ཡིན་པ）