བོད་ལྗོངས་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་སྙན་རོང་རྫོང་ནི་གདང་ལའི་ལྷོ་འདབས་དང་ནག་ཆུའི་དབུས་བྱང་རྒྱུད་དུ་གནས་ཤིང་། ལོ་ལྟར་དབྱར་ཡུན་ཐུང་ལ་ཆ་སྙོམས་ས་བབ་མཐོ་ཚད་ལ་སྨི་4700ལྷག་ཙམ་ཟིན་པའི་འབྲོག་ལས་རྐྱང་པའི་རྫོང་ཞིག་རེད།

2002ལོ་ནས་བཟུང་། རྒྱལ་ཁབ་ནུས་རྒྱུ་ཚོགས་པས་ནུས་རྒྱུའི་ཀྲུང་དབྱང་ཁེ་ལས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འགན་འཁྲི་ལག་ལེན་ཏན་ཏིག་བསྟར་ཏེ། སྙན་རོང་རྫོང་ལ་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ལ་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་བྱས་ནས་མ་དངུལ་དང་། རྣམ་གྲངས། ལག་རྩལ། ཤེས་ལྡན་པ། ལས་ཞུགས་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་སྙན་རོང་རྫོང་ལ་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་བྱས་ཡོད། མིག་སྔའི་བར། རིམ་རྩིས་བརྒྱབ་ན་སྙན་རོང་རྫོང་ལ་རོགས་སྐྱོར་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་7.1ལྷག་ཙམ་བཏང་བ་དང་རིགས་ཁག་གི་རྣམ་གྲངས་300ལྷག་ཙམ་སྐྲུན་རོགས་བྱས་པ་དེ་དག་དཔལ་འབྱོར་དང་། སྤྱི་ཚོགས། དམངས་འཚོ། ཐོན་ལས་སོགས་ཕྱོགས་མང་པོར་ཁྱབ་ནས་སྙན་རོང་རྫོང་གི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་པོ་ཡོང་བར་སྐུལ་མ་ནུས་ལྡན་ཐེབས་ཡོད།

རྒྱལ་ཁབ་ནུས་རྒྱུ་ཚོགས་པའི་ཁག་དགུ་པའི་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཡན་ནན་དང་ལས་རོགས་ཚོས་རྒྱལ་ཁབ་ནུས་རྒྱུ་ཚོགས་པའི་ཏང་ཙུའི་བཀོད་སྒྲིག་ལྟར་བོད་སྐྱོར་བྱ་གཞག་རྒྱུན་མཐུད་སྤེལ་ཞིང་། སྙན་རོང་རྫོང་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱས་ཏེ་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་ཕུགས་རེའི་སློབ་ཆུང་དང་། རྫོང་ཧྲིལ་པོར་ཁྱབ་པའི་འོད་ཤུགས་གློག་ཁང་། བོད་ཀྱི་སློབ་གསོའི་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་དབུགས་གནོན་ལུས་རྩལ་ཁང་དང་པོ། རྫོང་རིམ་པའི་ཚན་རྩལ་ཁང་དང་པོ། “ཐཱན་མེད”འབྱོར་འབྲིང་གྲོང་ཚོ་དང་པོ་ལ་སོགས་བསྐྲུན་ཡོད།

2019ལོར་རྒྱལ་ཁབ་ནུས་རྒྱུ་ཚོགས་པའི་ཁག་དགུ་པའི་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་རུ་ཁག་གི་མིང་ཐོ་འགོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོས་མ་ཐག་ཡན་ནན་གྱིས་མ་སྐུལ་དང་ལེན་ཞུས་པར། ལས་རོགས་ཚོས་སེམས་ཁུར་བྱེད་སྐབས་ཁོང་གིས“བོད་སྐྱོར་ལ་མངགས་པ་ནི་རྩ་འཛུགས་ཀྱིས་ང་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ངེས་པར་འགྲོ་དགོས་ལ། ལས་དོན་ཡང་ཡག་པོ་སྒྲུབ་དགོས”ཞེས་བཤད།

ཁོང་སྤྱི་ལེ་4000ཡི་སར་གནས་པའི་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་སྙན་རོང་རྫོང་དུ་འབྱོར་ནས་དུས་ཡུན་ལོ་གསུམ་གྱི་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་སྤེལ་འགོ་ཚུགས་ཤིང་། ལོ་གསུམ་རིང་ཡན་ནན་གྱིས་བྱ་སྤྱོད་དངོས་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པ་གཞན་དང་མཉམ་དུ་སྙན་རོང་རྫོང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཆུ་རྒྱུན་རིང་མོའི་ཁྲོད་ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་བྱས་རྗེས་བཞག་པ་སྟེ།

“རྒྱལ་ཁབ་ནུས་རྒྱུ་ཚོགས་པའི་ཕུགས་རེའི་སློབ་ཆུང”བསྐྲུན་ནས་རིག་ནུས་ནག་པང་དང་། བར་སྣང་སློབ་ཐུན། ཕབ་གཏོང་ཁང་རྩེ་གྲ ལན་ཆིའུ་སྤོ་ལོའི་ཐང་སོགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་སྒྲིག་ཆས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་བ་དང་།

“རྒྱལ་ཁབ་ནུས་རྒྱུ་ཚོགས་པའི་རོགས་སྐྲུན་གྱི་དེང་རབས་ཅན་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་འཐུང་ཆུའི་བདེ་འཇགས་དཔེ་སྟོན་རྣམ་གྲངས”འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་གྲོང་གསེབ་སུ་འཐུང་ཆུའི་ཆ་རྐྱེན་ལེགས་སུ་བཏང་བ།

བོད་སྐྱོར་མ་དངུལ་ཞིང་འབྲོག་ལས་ལ་རྒྱུན་མཐུད་གཏོང་བར་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ཏེ་ཁེ་ལས་དང་། མཉམ་ལས་རྩ་འཛུགས། འབྲོག་དུད་བཅས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཁེ་ཕན་འབྲེལ་མཐུད་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་དང་ཕྱུགས་ལས་ཐོན་རྫས་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཕྱིར་ཚོང་འབྲེལ་མཐུད་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་བ་ལས་རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་ཐོན་ལས་རྣམ་གྲངས་50ལ་ཕན་པ་ཐོབ་ཅིང་། རིམ་རྩིས་བརྒྱབ་ན་འབབ་འཕར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1.55བྱུང་བ་དང་། མི་ཐེངས་ཁྲི་8.42ལ་ཕན་པ་ཐོབ་པ།

“ཁྲི་སྟོང་རིམ་པའི”སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་རྣམ་གྲངས་བསྐྲུན་པ་དང་། རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུའི་ཆུ་རྒྱུད་སྲུང་སྐྱོང་ལས་གྲྭ་སྤེལ་འགོ་བཙུགས་པ། ཆུ་ལམ་གཙང་སེལ་དང་། རིག་ནུས་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན། སྐྱེ་ཁམས་སླར་གསོ་བཅས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་པ། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་གི་སྤྱི་ཕན་ལས་གནས་ཐེབས་རྩ་བཙུགས་ཏེ་འབྲོག་པར་འབབ་འཕར་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱས་པ།

སྒོར་ཁྲི་200ཟིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནུས་རྒྱུ་ཚོགས་པའི་སློབ་ཞུགས་ཐེབས་རྩ་བཙུགས་ཏེ་ཐེམ་ཁུངས་སྙན་རོང་ནས་ཡིན་པའི་སློབ་ཆེན་སློབ་མ་དང་སློབ་མ་དབུལ་པོ་སློབ་རིམ་འཕར་ནས་ལས་ཞུགས་ཐུབ་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པ་དང་། ཚོགས་པའི་ཐོན་ལས་ཁྱབ་ཁོངས་ཡོངས་སུ་ལོ་ལྟར་ལས་ཞུགས་ལས་གནས་100ཡི་དམིགས་ཚད་མཁོ་འདོན་བྱས་པ། ཐེམ་ཁུངས་བོད་ནས་ཡིན་པའི་ལས་ཞུགས་ཐུབ་པའི་སློབ་ཆེན་སློབ་མར་ལས་ཀ་དང་འཚོ་བའི་ཁྲོད་འཕྲད་པའི་དཀའ་ངལ་སེལ་རོགས་བྱས་པ་ལ་སོགས་རེད།

བོད་སྐྱོར་གྱིས་ལས་སྙན་རོང་གི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་མ་ཟད། བོད་སྐྱོར་ལས་བྱེད་པའི་ལས་ཀའི་སྤྲོ་སེམས་ཀྱང་བོད་བྱང་ཐང་དུ་རྒྱུན་མཐུད་ནས་འདོན་སྤེལ་ཐུབ་ཡོད།

2021ལོའི་ཟླ་11པར། ཡན་ནན་གྱིས་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཧྲི་ཀྲང་གཞོན་པའི་འགན་འཁུར་རིང《ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ནུས་རྒྱུ་གཙང་མའི་རྟེན་གཞི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་དུས་ཡུན་རིང་འབྲིང་གི་འཕེལ་རྒྱས་འཆར་འགོད（2022-2030）》གཙོ་སྐྱོང་གིས་ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་པ་དང་། ལྗོངས་ཡོངས་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་འདོན་པར་སྐུལ་འདེད་དང་ཀྲའོ་ཝ་150ཡི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་གློག་ཤུགས་མཁོ་འདོན་འགན་ལེན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ནག་ཆུར་དོན་འཁྱོལ་ཐུབ་པའི་བརྩོན་ལེན་བྱས་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་ནུས་རྒྱུ་ཚོགས་པས་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་3བཏང་ནས་སྙན་རོང་གི་ཀྲའོ་ཝ་30ཡི་འོད་ཤུགས་དང་ཟོག་སྙིགས་གཙང་སེལ་རྣམ་གྲངས་བསྐྲུན་རྒྱུ་གཏན་འཁེལ་ཡང་བྱས་པ་དང་དུས་མཚུངས། བོད་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནུས་རྒྱུ་ཚོགས་པའི་ཁེ་ལས་ཀྱི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པ་དང་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་ཆུ་ཤུགས་གློག་ཁང་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར་མཐུན་སྦྱོར་བྱས་ཡོད། 2024ལོའི་ཟླ་1ཚེས་1ཉིན། རྒྱལ་ཁབ་ནུས་རྒྱུ་ཚོགས་པས་མ་དངུལ་བཏང་ནས་བསྐྲུན་པའི་འཛམ་གླིང་གི་ས་བབ་ཧ་ཅང་མཐོ་བའི་ས་ཁུལ་གྱི་རླུང་ཤུགས་གློག་ཁང་ཆེ་ཤོས་ཏེ། ནག་ཆུ་འོ་མ་དིང་དགེའི་ཀྲའོ་ཝ་100ཡི་རླུང་ཤུགས་གློག་ཁང་རྣམ་གྲངས་དངོས་སུ་སྤྱོད་འགོ་ཚུགས་ཡོད།

བོད་སྐྱོར་གྱི་དུས་ཚོད་ཐིམ་སྟེ་ལས་གནས་ལས་བྲལ་ཡང་ཡན་ནན་གྱིས་སྔར་བཞིན་ས་མཐོར་སེམས་ཁུར་བྱེད་ཅིང་། ཁོང་གིས་པེ་ཅིང་དུ་སྨན་བཅོས་བྱེད་པར་ཡོང་བའི་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ལ་རང་འགུལ་ངང་རོགས་རམ་བྱེད་པ་དང་ས་མཐོའི་ནུས་རྒྱུ་གསར་པའི་རྣམ་གྲངས་འཛུགས་སྐྲུན་དང་དོ་དམ་གྱི་ལས་དོན་ནང་མུ་མཐུད་ཞུགས་ཏེ། རྒྱལ་ཁབ་ནུས་རྒྱུ་ཚོགས་པས་བོད་དང་འབྲེལ་བ་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ཐད་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་མུ་མཐུད་འདོན་བཞིན་ཡོད།

（བོད་ལྗོངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་ཐོག་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་གཞིར་བཟུང）

（སྒྲོན་ལགས་དང་སྤེན་ཚེས་སྒྱུར་ཞུས་བྱས）