“བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྒྲུབ་པར་ངེས་པར་དུ་མེས་རྒྱལ་གཅིག་གྱུར་ལ་སྲུང་སྐྱོང་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དེ་གཞི་འཛིན་ས་དང་ཤུགས་རྒྱག་ས་གཙོ་བོར་འཛིན་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས”

“བོད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར་འཕེལ་རྒྱས་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་ཚང་མར་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དོན་སྙིང་སྣོན་རྒྱུ་དང་། ཚང་མར་དམངས་འཚོ་ལེགས་གཏོང་དང་མི་སེམས་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་དོན་སྙིང་སྣོན་རྒྱུ། ཚང་མར་མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོབ་སྣང་དང་། སྐྱིད་སྣང་། བདེ་སྣང་བཅས་ཆེ་རུ་གཏོང་བར་ཕན་ཐོགས་པར་བྱ་རྒྱུ་བཅས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས”

སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་སྐོར་ལ་མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་གནང་སྟེ། བོད་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར་མདུན་སྐྱོད་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་སྟོན་དང་རྩ་བའི་གཞི་འཛིན་ས་མཁོ་འདོན་གནང་ཡོད། 2023ལོར་རང་ལྗོངས་ཀྱིས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱས་པ་དང་། དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་མཛད་ཇུས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱས་པ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱ་རྒྱུ་དེ་ལས་འགན་ཨང་དང་པོར་བརྩིས་པ། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བརྟན་དུ་གཏོང་རྒྱུ་གཙོ་རྐང་དུ་བྱས་པ། མི་རིགས་ལས་དོན་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་བཏང་བས། མཛེས་སྡུག་དང་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་བོད་ལྗོངས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ནས་ཐུན་མོང་ཐོག་བསྐྱར་དར་རླབས་པོ་ཆེའི་ཕུགས་འདུན་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་མཉམ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།

(པར་ངོས་གསུམ་པར་གཟིགས)(པར་ངོས་དང་པོར་མཐུད)

མཐུན་སྒྲིལ་སེམས་མཐུན་སྒོར་མོ་བྲིས། འབད་འཐབ་དྲང་ནུས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ།

2023ལོར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་མཚམས་འཛུལ་སྒྲོལ་མཐའ་སྲུང་ཞིབ་བཤེར་སྤྱི་ཁྱབ་ས་ཚིགས་ལྷོ་ཁ་མཐའ་མཚམས་དོ་དམ་ཉིང་ལག་རུ་ཁག་ཡུལ་སྨད་མཐའ་མཚམས་མངགས་གཏོང་ཁང་གི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན“ལོ་ལེགས་བྱུང་བའི་ལོ”ཞིག་ཡིན་པ་སྟེ། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་ཁུལ་ཁག་བཅུ་པའི་དཔེ་བཟང་ཚན་པ་ཞེས་སུ་མིང་བཏགས་པ་དེས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་ཐུགས་ཁུར་དང་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་ཀྱིས་དོ་སྣང་བྱེད་པའི་མཐའ་མཚམས་ཤང་ཞིག་ཡིན་པའི་ཡུལ་སྨད་ལ་གཟི་བརྗིད་བརྩོན་ལེན་ཐུབ་ནས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་མངགས་བཅོལ་ཟབ་མོ་ས་གནས་དེ་ག་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྒུལ་ཤུགས་ཆེན་པོར་གྱུར་ཡོད།

“མཐའ་མཚམས་ལ་ལྟ་སྲུང་བྱེད་པ་དེ་ང་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྱིམ་ལ་ལྟ་སྲུང་བྱེད་པ་དང་ཁྱད་མེད” 2023ལོའི་ཟླ་4པར་མངགས་གཏོང་ཁང་དེའི་ཆབ་སྲིད་སློབ་སྟོན་པ་ཝང་ཝུའེ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གནས་སྤོས་ཡུལ་མི་དོ་དམ་སྒྲིག་གཞིའི་སྐབས་གཉིས་པའི“རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒོ་མོ་ཆེན་པོ་བཅུའི་སྲུང་དམག”ལ་བདམས་ཡོད། མཐའ་མཚམས་བསྲུངས་ནས་ལོ་14སོང་རིང་། ཝང་ཝུའེ་ཡིས་ཐོག་མའི་བསམ་འདུན་མ་བརྗེད་པར་འགན་འཁྲི་བློ་ལ་བརྟན་པོར་བཅངས་ཤིང་། 2021ལོའི་ཟླ་6པར་མངགས་གཏོང་ཁང་དེར་ལས་སྒྱུར་བྱས་རྗེས་ཁོང་གིས“དུས་རབས་ཀྱི་མིག་དཔེ”ཡིན་པའི་སྒྲོལ་དཀར་དང་གཡང་འཛོམས་གཅེན་གཅུང་གཉིས་མིག་དཔེར་བཟུང་བ་དང་། ཁོངས་གཏོགས་ཁུལ་གྱི་དྲ་མིག་ཅན་གྱི་དོ་དམ་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་ཤང་ཀྲང་དང་། ཚུན་ཀྲང་། མངགས་གཏོང་ཁང་གི་སུའོ་ཀྲང་བཅས་གསུམ་གྱི་ཞབས་ཞུའི་རྣམ་པ་གསར་གཏོད་བྱས་པ། ཡུལ་སྨད་ཤང་གི་དུད་ཚང་67གྱི་མི་234ལ་མཐུན་སྒྲིལ་དང་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་པ། སྐལ་བཟང་མེ་ཏོག་ལྟར་གངས་ལྗོངས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་གཞིས་བཙུགས་ཏེ། རང་འགུལ་ངང་བླ་ན་མེད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཆ་སྲུང་མཁན་དང་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་གཞིས་སྐྲུན་མཁན་བྱས་ཡོད།

བསྡོམས་རྩིས་ལྟར་ན། མིག་སྔར་རང་ལྗོངས་ཀྱི་མཉམ་སྡེབ་140དང་མི་སྒེར་189ལ་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་གཟེངས་བསྟོད་དང་རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་མཉམ་སྡེབ（མི་སྒེར）ཀྱི་མཚན་སྙན་སྔ་རྗེས་སུ་ཐོབ་ཡོད། ལྷ་ས་སོགས་གྲོང་ཁྱེར་དང་ས་ཁུལ་7རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བདེ་བླག་ངང་བཏོད་ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ“དུས་རབས་ཀྱི་མིག་དཔེ”ཡིན་པའི་སྒྲོལ་དཀར་དང་གཡང་འཛོམས་གཅེན་གཅུང་གཉིས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་ཚ་རླབས་ཤིག་འཕྱུར་ཞིང་། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་བརྩོན་ལེན་བྱས་ཏེ་བོད་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྟོབས་ཤུགས་ཆེན་པོ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་ཡོད།

སྤུས་ཚད་མཐོ་པོས་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་། མང་ཚོགས་ཐོབ་སྣང་ཆེ་རུ་ཕྱིན།

2023ལོར་རང་ལྗོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་མུ་མཐུད་མགྱོགས་མྱུར་འཕར་ཡོད། བསྡོམས་རྩིས་ལྟར་ན། 2023ལོའི་དུས་ཚིགས་དང་པོ་ནས་གསུམ་པའི་བར་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་ལོ་གོང་མའི་དུས་མཚུངས་ལས་9.8%འཕར་ནས་འཕར་ཚད་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཨང་དང་པོར་སླེབས་པ་དང་། བོད་ཀྱི་ཕྱི་ཕྱོགས་ཚོང་དོན་གྱི་ཕྱིར་གཏོང་ནང་འདྲེན་གྱི་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་76.53ཟིན་པ་དེ་ལོ་གོང་མའི་དུས་མཚུངས་ལས་ལྡབ་1.3འཕར་ནས་འཕར་ཚད་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཨང་དང་པོར་སླེབས་པ། བོད་ཀྱི་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཡུལ་མི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་བཀོལ་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ཡོང་འབབ་སྒོར་12516ཟིན་པ་དེ་8.7%འཕར་ནས་འཕར་ཚད་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཨང་དང་པོར་སླེབས་ཡོད། 2023ལོའི་ཟླ་དང་པོ་ནས་བརྒྱད་པའི་བར་རིམ་རྩིས་བྱས་ན། རང་ལྗོངས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་མི་ཐེངས་ཁྲི་4492.61ལ་སྣེ་ལེན་ཞུས་པར་ཡུལ་སྐོར་ཡོང་འབབ་ཁྱོན་སྒོར་དུང་ཕྱུར་529.69བྱུང་ཡོད།

བོད་ལྗོངས་ཧྭ་ཐའེ་ལུང་གཏེར་ལས་གསར་སྤེལ་ཚད་ཡོད་ཀུང་སི་ནི་རང་ལྗོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཚབ་མཚོན་ཞིག་རེད་ལ། རང་ལྗོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་བསྡུས་རིས་ཤིག་ཀྱང་རེད། མཚོན་ཚུལ་ཡག་པོ་ཡོད་པས་2023ལོར་ཀུང་སི་དེར་རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་ཁུལ་ཁག་བཅུ་པའི་དཔེ་བཟང་ཚན་པའི་མཚན་སྙན་ཐོབ་ཡོད།

ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། མིག་སྔར། ཀུང་སི་དེར་དངོས་གཞིའི་ལས་བཟོ་677ཡོད་པའི་ནང་བོད་རིགས་ལས་བཟོ་255ཡོད། ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་དུས་མཚུངས་ཀུང་སི་དེས་མ་དངུལ་སྔོན་འདོན་བྱས་ནས་ཀུང་སི་གནས་སའི་རྒྱ་མ་ཤང་ཡོངས་ཀྱི་དུད་ཚང་655ཡི་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་3850སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་ནས་མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྫོང་རྒྱ་མ་བཟོ་ཚོང་ཚད་ཡོད་ཀུང་སི་བཙུགས་ཏེ། གཏེར་ཁ་དབོར་འདྲེན་དང་། ལྗང་འགྱུར་ཁོར་སྲུང་། ངལ་ནུས་འགན་གཙང་སོགས་ལས་སྒོའི་འགན་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འཁུར་བ་རེད།

“མིག་སྔར་ཀུང་སིས་རྒྱ་མ་ཤང་གི་མང་ཚོགས་ལ་ཁེ་སྤོགས་ཐེངས་14བགོས་པར་ཁྱོན་སྒོར་ཁྲི་2809ཟིན་པ་ཕུད། རྒྱ་མ་ཤང་གི་རླངས་འཁོར་400ལྷག་ཙམ་ཀུང་སིའི་སྐྱེལ་འདྲེན་ལས་སྒོར་ཞུགས་པ་དེ་དག་ལས་མང་ཚོགས་ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཡོང་འབབ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད”ཅེས་ཀུང་སི་དེའི་ཏང་ཨུད་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ་བཟོ་ཚོགས་ཀྱི་ཀྲུའུ་ཞི་བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ངོ་སྤྲོད་བྱས།

མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་བརྩོན། བློ་སེམས་གཅིག་མཐུན་ལེའུ་གསར་བརྩམས།

གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་རིན་སྤུངས་རྫོང་བྱེ་བ་ཤང་ཕུ་སྣ་གྲོང་ཚོའི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་མཉམ་འདྲེས་ཐང་ཆེན་ནི་ས་གནས་དེ་གས་མི་རིགས་ཁག་དབར་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བཅས་རྒྱ་ཁྱབ་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་བའི་དཔང་རྟགས་ཤིག་རེད།

ཕུ་སྣ་གྲོང་ཚོ་རྒྱལ་ལམ་318ཀྱི་འགྲམ་དུ་གནས་པ་དང་གྲོང་ཚོ་ཡོངས་ཀྱི་དུད་ཚང་59ཡི་མང་ཚོགས་ནི་ས་ཁུལ་མི་འདྲ་བ་དང་མི་རིགས་མི་འདྲ་བ་ནས་ཡོང་བ་ཤ་སྟག་རེད། གྲོང་ཚོ་དེས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྲོང་སྲོལ་དམངས་ཆིངས་ནང་བཅུག་ནས་ལོ་ལྟར་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་ཏེ། སེམས་ནུས་གཅིག་སྒྲིལ་གྱིས་འཕེལ་རྒྱས་ཐུན་མོང་ཐོག་དོན་གཉེར་བྱེད་པའི་ཁ་ཆད་བྱས་ཡོད།

2023ལོར་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་སློབ་སྦྱོང་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོའི་སློབ་གསོ་གོ་སྐབས་སུ་བྱེད་པ་དང་། མི་རིགས་ལས་དོན་ལ་ཤུགས་སྣོན་དང་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དགོངས་པ་གལ་ཆེན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བརྟན་དུ་གཏོང་རྒྱུ་གཙོ་རྐང་དུ་བྱེད་པ། མི་རིགས་ཁག་དབར་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བཅས་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་གཞི་རྩའི་ཐབས་ལམ་དུ་བརྩི་བ་བཅས་བྱས་ནས་རྒྱལ་ལམ་318དང་ཞིང་ཆེན་ལམ་219ཡི་ལམ་རྒྱུད་དུ“སེ་འབྲུའི་རྡོག་པོ”ཞེས་པའི་གསར་བརྗེའི་ས་ཚིགས་43བསྐྲུན་ནས་རྐང་ཐང་མར་སྐྱོད་མཁན་དང་། རྐང་འཁོར་བཞོན་མཁན། སྒེར་འཁོར་གཏོང་མཁན་གྱི་ཡུལ་སྐོར་བ་བཅས་ཉིན་རེ་བཞིན་མང་དུ་འགྲོ་བ་དང་ལམ་རྒྱུད་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་ཞབས་ཞུའི་སྒྲིག་བཀོད་ཅུང་དཀོན་པའི་དབར་གྱི་འགལ་ཟླ་སེལ་བ་དང་། མི་རིགས་ཁག་དབར་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བཅས་དེ་བས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སྔར་བས་ཟབ་ཏུ་བཏང་ཡོད།

2023ལོར་རང་ལྗོངས་ཀྱིས་མི་རིགས་ཁག་དབར་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བཅས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་ཡུལ་བབ་དང་བསྟུན་ཏེ། སྒར་རེས་རྣམ་པའི་སྡེ་ཁུལ་བསྐྲུན་ནས་མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཀྱིས་མཉམ་སྡོད་མཉམ་སྦྱོང་དང་། མཉམ་སྐྲུན་མཉམ་སྤྱོད། མཉམ་སྒྲུབ་མཉམ་སྤྲོ་བཅས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཆགས་ནས་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ཝ་པ་གླིང་སྡེ་ཁུལ་སོགས་མི་རིགས་མང་པོ་འཆམ་མཐུན་མཉམ་གནས་ཀྱི་ཁྲོམ་གཞུང（སྡེ་ཁུལ་དང་ཁྱིམ་ཚང）གི་དཔེ་མཚོན་ཁག་གཅིག་ཐོན་ཡོད།

དེང་གི་བོད་དུ་མི་རིགས་ཁག་དབར་འགྲོ་འོང་དང་། སྤེལ་རེས། མཉམ་འདྲེས་བཅས་དེ་བས་ཟབ་ཏུ་སོང་བ་དང་། ཆབ་སྲིད་བརྟན་ལྷིང་དང་། སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ། ཆོས་ལུགས་འཆམ་མཐུན། མཐའ་སྲུང་སྲ་བརྟན། མི་དམངས་བདེ་སྡོད་ལས་བརྩོན་བཅས་བྱུང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཡར་ངོའི་ཟླ་ལྟར་འཕེལ་བའི་རྣམ་པ་བཟང་པོ་མངོན་ཡོད།

（སྤེན་ཚེ་དང་དབང་སྒྲོན་སྐྱིད་ཀྱིས་སྒྱུར་ཞུས་བྱས）